De negen van Little Rock onder begeleiding van de 101e Luchtlandingsdivisie. Bron: US army (Publiek domein)
De negen van Little Rock
Op 4 september 1957 probeerden voor het eerst negen zwarte kinderen naar Litte Rock Central High School te gaan in de Amerikaanse staat Arkansas. Ze werden tegengehouden door een vurige menigte die er op tegen was dat zwarte kinderen naar een witte school gingen. Rassensegregatie op scholen in de Verenigde Staten werd drie jaar eerder bij de wet verboden, maar in de praktijk was dat nauwelijks terug te zien. De gouverneur van Arkansas probeerde zelfs door militair ingrijpen de kinderen tegen te houden en slaagde daarin. Maar de Little Rock Nine waren vastberaden hun doel te behalen.
Een van de kinderen was Elizabeth Eckford. Op 4 september 1957 zat ze in haar eentje op een bank voor de school. Ze was omringd door een razende mensenmassa, voorstanders van de rassensegregatie. De doodsbedreigingen die haar om de oren vlogen lieten haar koud, althans zo leek het. Ze bleef kalm en gedecideerd in de boze massa, waarin slechts twee blanke mensen haar hulp boden. Een verslaggever, Benjamin Fine van The New York Times, kwam naast haar zitten en probeerde haar te bemoedigen: ‘laat ze niet zien dat je huilt’.[1] Mensenrechtenactiviste Grace Lorch hielp Eckford het terrein te ontvluchten naar de dichtstbijzijnde bus.[2]
Drie jaar eerder werd in de beruchte zaak Brown vs. Board of Education, onderdeel van vier aanklachten die alle vier ondersteund werden door de NAACP (National Association for the Advancement of Colored People), wettelijk vastgesteld dat rassenscheiding op scholen niet meer mocht worden toegepast. In de praktijk duurde het proces van desegregatie echter nog jaren. Hoewel de negen kinderen gesteund werden door de burgemeester van Little Rock, zette de gouverneur van Arkansas, Orval Faubus, zijn hakken in het zand. Hij gaf de Nationale Garde opdracht de kinderen tegen te houden.
Het was president Dwight D. Eisenhower die op 23 september 1957 ingreep. Hij zette de Nationale Garde van Arksansas onder federaal gezag, buiten bereik van Faubus. Op verzoek van de burgemeester van Little Rock stuurde hij honderden soldaten van de 101e Luchtlandingsdivisie naar de school om de kinderen naar Little Rock Central High te begeleiden. Aan deze beslissing van Eisenhower lagen naast morele ook politieke motivaties ten grondslag.
Deze politieke motivaties waren ontstaan door de bipolaire machtsverhouding tijdens de Koude Oorlog. Rassensegregatie was een belangrijk punt op de politieke agenda van Verenigde Staten. Vooral in de zuidelijke staten was discriminatie op basis van huidskleur een groot probleem en dat leidde tot schade van het internationale imago. In de strijd tegen de Sovjet-Unie, om ongebonden landen aan zich te binden, leidde deze discriminatie tot een matiging van een pro-Amerikaanse opvatting van Europese landen. Ook bij de dekolonisering van Afrikaanse en Aziatische landen vormden de rassenkwesties een belemmering deze landen aan de kant van het Westen te binden. Dit bleek uit de totstandkoming van de Conferentie van Bandung in 1955, waarbij 29 ongebonden landen besloten niet de kant van de Verenigde Staten te kiezen en neutraal te blijven tijdens de Koude Oorlog.
Eisenhower had zodoende genoeg politieke belangen bij de afschaffing van rassenscheiding. Binnen de Amerikaanse samenleving zelf werd de druk verder opgevoerd. Onder andere het moedige en geweldloze verzet van Rosa Parks en de verbale vaardigheden van de charismatische Martin Luther King dwongen de president richting de opheffing van rassenscheiding in openbare gelegenheden.
De beslissing de Litle Rock Nine steun te bieden was voor de president onontkoombaar, maar ondanks de geboden militaire begeleiding kwam daarmee niet meteen een einde aan de discriminatie van de kinderen. Maar liefst een jaar lang moesten ze onder militair toezicht naar school, wat gepaard ging met racistische kreten. Op school werden de negen scholieren blootgesteld aan fysieke en mentale mishandeling. Melba Pattillo werd belaagd met brandend papier en Minnijean Brown werd mentaal mishandeld. Ook gaf gouverneur Faubus zich nog niet gewonnen en deed pogingen alle scholen in Little Rock te sluiten om zo verdere integratie te voorkomen.
Bron: Cliff (CC-by 2.0).
De moed van de negen kinderen droeg bij aan publieke opinie omtrent rassenkwesties en verdere afschaffing van openbare rassendiscriminatie in de Verenigde Staten. Het leidde ertoe dat in 1964 de Civil Rights Act werd aangenomen door het Amerikaanse Congres. Discriminatie, op welke plek dan ook, op basis van ras, huidskleur en sekse werd hierdoor verboden.
In november 1999 onderscheidde Bill Clinton de Nine met een Gouden Medaille van het Congres, de hoogste burgerlijke onderscheiding in de Verenigde Staten. In zijn speech prees hij de daden van de toenmalige scholieren uit Little Rock:
“Every person, every family, every group, every nation is guilty from time to time of trying to give meaning to life by denigrating someone else who is different in some way. Honest and real differences can only be explored, confronted and work trough and diversity can only be celebrated when we recognize that the most important fact of life is our common humanity. They all knew that.”[3]
Toch is ruim 60 jaar later rassensegregatie- en discriminatie in het onderwijs in de VS nog lang niet uitgebannen. Dit was reden voor de Little Rock Nine om in 2017 opnieuw bijeen te komen in Little Rock. De democratische senator van Arkansas, Joyce Elliot, noemde het bij deze terugkomst ‘beschamend’ dat op scholen in de VS nog steeds weinig gemengde klassen bestaan.[4] Zestig jaar later bestaan op veel plekken klassen nog steeds uit scholieren met eenzelfde huidskleur.
[1] Gene Roberts en Hank Klibanoff, The Race Beat: The Press, the Civil Rights Struggle, and the Awakening of a Nation, 8.5.2007 edition (New York: Vintage, 2007), 159.
[2] Elizabeth Jacoway, Turn Away Thy Son: Little Rock, the Crisis That Shocked the Nation (Simon and Schuster, 2007), 365.
[3] Public Papers of the Presidents of the United States, William J. Clinton, 1999, Book 2, July 1 to December 31, 1999 (Government Printing Office, z.d.), 2030.
[4]Benjamin Hardy, “Little Rock School Activists Announce Events for 60th Anniversary of Central High Crisis”, Arkansas Times (blog), 14 september 2017, https://arktimes.com/arkansas-blog/2017/09/14/little-rock-school-activists-announce-events-for-60th-anniversary-of-central-high-crisis.
